Avukatlar için Yapay Zekâ Kullanma Rehberi

Yapay zeka artık hukuk sektöründe bir "gelecek teknolojisi" değil. 2024 yılında American Bar Association'ın ilk resmi AI rehberi yayınlamasıyla birlikte, avukatların AI kullanımı resmi olarak tanındı ve düzenlendi.

ABA'nin Temmuz 2024 tarihli Formal Opinion 512 belgesi, yetkinlik, bilgilendirilmiş rıza, gizlilik ve ücretlendirme konularında etik standartları tanımlarken; bu çerçeve, avukatların yapay zekâyı hem meslek etiğine uygun biçimde hem de en yüksek verimlilikle kullanabilmeleri için yol gösterici bir kaynak oluşturdu.

Peki AI'ı etik kurallara uygun ve verimli şekilde nasıl kullanabilirsiniz?

İşte kapsamlı bir rehber derledik.

Bölüm 1: Yapay Zeka'nın Hukuk Pratiğindeki Yeri

Hukuk sektörü, yapay zeka adaptasyonunda diğer sektörlere göre geride kalsa da hızla yakalıyor. 2024 verilerine göre, AI kullanan hukuk bürolarının %73'ü belge inceleme sürecinde zaman tasarrufu sağladığını bildirdi.

Yapay Zeka'nın Avukatlık Mesleğini Dönüştürdüğü Alanlar:

1. Hukuki Araştırma

• Dava hukuku araştırması: Saniyeler içinde ilgili içtihatlar
• Mevzuat taraması: Güncel yasal düzenlemelere anında erişim
• Comparative law: Farklı hukuk sistemleri arası karşılaştırma

2. Belge İnceleme ve Analizi

• Due diligence süreçlerinin hızlandırılması
• Sözleşme analizi ve risk değerlendirmesi
• Compliance kontrolü otomasyonu

3. Müvekkil İletişimi

• Otomatik e-posta taslakları
• Randevu yönetimi
• İlk hukuki danışmanlık chatbot'ları

Bölüm 2: Etik Kurallar ve Uyum

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Florida Barosu'nun 2024 tarihli etik görüşünde, avukatların generative AI araçlarının ürettiği çıktıları bir paralegal'in çalışmasını inceler gibi dikkatle gözden geçirmeleri gerektiği belirtiliyor.
Ayrıca, generative AI'a delege edilen işlerin etik açıdan, avukatın kişisel yargısını gerektiren nitelikte olmaması gerektiği de özellikle vurgulanıyor.

Bu çerçevede, yapay zekâ kullanımında öne çıkan bazı temel etik kurallar ve uyum başlıkları şu şekilde özetlenebilir:

Yetkin Temsil:
Avukatların yapay zekâ kullanırken:

• AI araçlarının sınırlarını ve yeteneklerini anlamaları,

• AI tarafından üretilen çıktıları doğrulamaları ve kontrol etmeleri,

• Kullandıkları AI teknolojisi hakkında yeterli bilgi ve yetkinliğe sahip olmaları beklenmektedir.

Müvekkil Gizliliği:

• Hassas müvekkil bilgilerini AI araçlarına girerken azami dikkat göstermeleri,

• Kullanılan AI araçlarının veri güvenliği standartlarını dikkatle değerlendirmeleri,

• Üçüncü taraf AI sağlayıcılarının gizlilik politikalarını inceleyerek gerekli önlemleri almaları önem taşımaktadır.

Bölüm 3: Pratik AI Araçları ve Kullanım Alanları

Günümüzde hukuk pratiğinde kullanılabilecek AI araçlarını genel olarak iki ana kategoride değerlendirebiliriz: araştırma araçları ve belge yönetimi ve analiz araçları.

Kategori 1: Araştırma Araçları
Genel amaçlı büyük dil modelleri olan Claude, ChatGPT ve Gemini, özellikle hukuki kavramların açıklanması, taslak hazırlıkları ve hızlı brainstorming süreçlerinde oldukça faydalı olabilir.

Bu araçlar farklı bakış açıları sunma ve ilk fikir geliştirme aşamasında zaman kazandırırken, kullanımları sırasında kaynak doğrulamasının mutlaka yapılması ve hallucination (uydurma bilgi üretimi) riskine karşı dikkatli olunması gerekmektedir.

Hallucination (uydurma bilgi üretimi) riski, yapay zekâ tabanlı dil modellerinin gerçekte olmayan, hatalı ya da doğrulanmamış bilgileri güvenle ifade ediyormuş gibi üretmesi durumunu ifade eder.

Bu durum, özellikle hukuki içerikte kritik önem taşır; çünkü yapay zekâ araçları bazen var olmayan bir içtihat, yanlış bir yasa maddesi ya da eksik bir kaynak sunabilir.

Bu nedenle, AI çıktılarının her zaman insan kontrolünden geçmesi ve doğruluklarının bağımsız olarak teyit edilmesi gerekir.

Kategori 2: Belge Yönetimi ve Analizi

Türkiye pazarına özel geliştirilen çözümler arasında Leagle dikkat çekmektedir.
Leagle, Türk hukuk sistemine özel algoritmalarıyla belge arama ve analiz süreçlerini hızlandırmak için tasarlanmıştır.

Leagle'ın sunduğu başlıca kullanım alanları şunlardır:

• Hukuki belgelerin özetlenmesi

• Anlamsal arama yoluyla ilgili içtihatların bulunması

• Risk analizi ve compliance (uyum) kontrollerinin desteklenmesi

Genel amaçlı dil modellerinden farklı olarak, Leagle yalnızca Türk hukuk sistemine ait gerçek dava verileri, içtihatlar ve mevzuat üzerinde eğitilmiş özel veri kümeleri kullanır.

Bu yapı sayesinde, Leagle herhangi bir bilgiyi "uydurmak" yerine, yalnızca doğrulanmış ve kaynaklı içerik üretir.
Üretilen her bilgi, ilgili yasal kaynağa dayandırılır ve referans gösterilir.
Bu da Leagle'ı, hatalı ya da asılsız bilgi üretme riskini minimuma indiren güvenilir bir hukuk teknolojisi aracı haline getirir.

Bölüm 4: Hukukta Hangi Alanlarda AI Kullanılabilir?

Yapay zekâ, hukukun birçok farklı alanında avukatlara önemli avantajlar sunmaya başladı. Özellikle zaman ve emek yoğun görevlerde AI destekli araçlar, hem hız hem de doğruluk açısından fark yaratıyor.

Bugün itibarıyla yapay zekânın yaygın olarak kullanılabildiği başlıca alanlar şunlardır:

• İçtihat Araştırması:
  Büyük veri kümeleri üzerinde hızlı ve kapsamlı araştırma yaparak, konuya en uygun emsal kararların bulunmasını sağlar.

• Mevzuat Takibi ve Güncellemeler:
  Sürekli değişen mevzuat ve yönetmelikleri takip ederek, ilgili alanlardaki güncellemeleri otomatik olarak raporlayabilir.

• Belge İnceleme ve Özetleme:
  Uzun ve karmaşık belgeleri analiz edip, önemli noktaların özetini çıkarır ve riskli unsurları işaret edebilir.

• Sözleşme Hazırlama ve İnceleme:
  Standart sözleşme şablonları oluşturma, mevcut sözleşmeleri analiz ederek eksik veya riskli maddeleri tespit etme süreçlerini hızlandırır.

• Dava Stratejisi Geliştirme:
  Geçmiş kararları ve eğilimleri analiz ederek, benzer davalar için etkili stratejiler belirlemeye yardımcı olur.

• Müvekkil Bilgilendirme ve İletişim:
  Sıkça sorulan sorulara yönelik otomatik yanıtlar üretme ve müvekkil bilgilendirme süreçlerini destekler.

Yapay Zekanın Hukuk Pratiğindeki Yeri

Yapay zekâ, hukuk pratiğini köklü şekilde dönüştüren bir güç. Ancak teknoloji, hiçbir zaman avukatın yerini almaz; aksine avukatları daha verimli, daha doğru ve daha stratejik çalışır hâle getirir.

Bu dönüşümde temel prensipleri unutmamak gerekir:

• AI bir araçtır, karar verici değil; nihai yargı her zaman avukata aittir.

• Etik kurallar her şeyin önündedir; müvekkil çıkarları her zaman birinci öncelik olmalıdır.

• Sürekli öğrenme zorunludur; teknoloji hızla gelişiyor ve buna ayak uydurmak şarttır.

• Şeffaflık esastır; müvekkiller, AI kullanımına dair bilgilendirilmelidir.

Hukuk sektörü, yapay zekâ destekli bir dönüşümün içinden geçiyor.
Eğer bu dönüşümde öncü olmak ve rekabet avantajı sağlamak istiyorsanız, bu rehberdeki adımları bugün uygulamaya başlayabilirsiniz.

Unutmayın: AI kullanmamak da bir tercihtir. Fakat bu tercih, giderek artan bir rekabet dezavantajı anlamına geliyor.